Życie bez chemii - relacja z wykładów Julity Bator

W czwartek, w dniu 16 listopada 2023 r., odbyły się wykłady Julity Bator, pn.: „Jak zamieniać chemię na jedzenie” (Świetlica Wiejska w Męcinie) oraz "Przepis na Zdrowie" (Wiejski Dom Kultury w Starym Rybiu).

W spotkaniach wzięli udział mieszkańcy gminy Limanowa, głównie seniorzy, Wójt Gminy Limanowa - Jan Skrzekut, sołtys wsi Stare Rybie - Jerzy Kruczek, a także pracownicy Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Limanowej i Urzędu Gminy Limanowa.

Wydarzenia otwarła Kierownik Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Limanowej -  Ewa Bulanda – która w imieniu organizatorów przywitała publiczność i Julitę Bator - autorkę poradników z zakresu zdrowego odżywiania i zdrowego stylu życia.

Podczas spotkania w Starym Rybiu głos zabrał także Wójt Gminy Limanowa Jan Skrzekut stwierdził, że zdrowe odżywianie było „zapisane” w naszej tradycji. Kto dawniej miał dużo pola, dobre grunty, długo mógł wyżywić się sam. To była zdrowa kasza, chleb, mleko, ziemniaki, kapusta i swoje mięso. Schabowy był od święta. Długość życia była wysoka, nie było chorób cywilizacyjnych, umierano „na starość”, z użycia organizmu, czy ciężkiej pracy. Dzisiaj jest powszechna chemizacja żywności, produkty wyglądają ładnie, ale nie są zdrowe. Dawniej dzieci piły mleko od krowy i były odporne, a teraz mleko to nie nadaje się dla małych dzieci. Jest wiele zagadek w temacie naszego odżywiania. Raz ocenia się, że coś jest zdrowe, a innym razem uważa się, że szkodzi. Wójt obserwuje obecnie proces poszukiwania sposobów zdrowego odżywiania się. Coraz więcej mieszkańców gminy chce sobie coś uchować samodzielnie, czy to kury, czy króliki, mieć swoje jajka, warzywa. Po zachłyśnięciu się gotowymi, przetworzonymi, niezdrowymi produktami, kultura odżywiania zmienia się na lepsze. I z tego powodu będziemy zdrowsi.

Julita Bator rozpoczęła swoje wykłady od przedstawienia własnej historii i doświadczeń, które doprowadziły ją do zmiany stylu odżywiania. Sama wyrosła na zdrowym jedzeniu i nie chorowała. Dzieci naszej prelegentki natomiast bardzo chorowały w dzieciństwie i równie często musiały zażywać antybiotyki, co zdaniem lekarzy miało być normalne. Matka jednak dostrzegała związek między jedzeniem dzieci a ich chorowaniem. Nawet karmienie piersią nie pomagało, kiedy matka jadła chemię. Przełomem stał się wyjazd całej rodziny na wakacje do Grecji, gdzie dzieci jadły wszystko i nie zachorowały. Okazało się, że na Krecie, oprócz zdrowego powietrza, morza, słońca, jest żywność nieprzetworzona – bez dodatków, m.in. „E”.  To odkrycie stało się katalizatorem zmiany nawyków żywieniowych.Julia Bator zaczęła sprowadzać od rodziców lub kupować zdrowe produkty (co w tamtym czasie nie było łatwe, gdyż nie było sklepów z żywnością ekologiczną) i sama wszystko przerabiała, przygotowywała, gotowała w domu. Mały minus polegał jedynie na tym, że było to czasochłonne. Po paru miesiącach stosowania nowej diety dzieci przestały chorować i nie potrzebowały więcej antybiotyków.

Zdrowe odżywianie, nie objadanie się, ruch zatem się opłaca, bo wydłuża nam zdrowe życie. Przydatne są też okresowe posty, powstrzymywanie się od jedzenia. Obecnie jemy bardzo dużo żywności przetworzonej, nie analizując etykiet i nie mając świadomości, jakie dodatki zawarte w niej mogą nam szkodzić i jakie choroby powodować. To, co mamy w sklepie, zapakowane - z długim okresem do spożycia, to jest żywność konwencjonalna, po drugiej stronie jest ekologiczna, a pośrodku mamy tradycyjną i tę przynajmniej należy spożywać. Im mniej jemy żywności przetworzonej, tym lepiej, a zmiany wprowadzamy stopniowo. Zanim coś znajdzie się na naszym talerzu, sprawdzajmy etykiety. Weryfikujmy skąd przybyła żywność, czas, jaki do nas „jechała”. Najlepsza żywność to ta pochodząca z naszego obszaru, sezonowa. Prelegentka dalej radziła, aby unikać barwników, konserwantów, które są nawet w składzie leków. Jeżeli jest wybór, to kupujmy białe, a nie niebieskie czy czerwone tabletki. Absurdem jest to, że w aptekach sprzedaje się „zdrowsze” słodycze. Ponadto prawo pozwala producentom na nie zamieszczanie informacji o pewnych dodatkach w ilościach dopuszczalnych, zatem tego nie znajdziemy nawet na etykietach. Średnio jemy aż 2 kg chemicznych dodatków rocznie. Zwracajmy uwagę, aby nabywane przez nas produkty zawierały dużo białka i błonnika, a mało cukru i tłuszczów nasyconych. Składniki wymienione na etykietach na pierwszym miejscu wskazują na to, czego w produkcie jest najwięcej. Wybierajmy żywność, która ma mało składników. W składzie popularnego kremu do smarowania chleba są ogromne ilości cukru, tłuszczów utwardzanych, a mało orzechów czy kakao. Szkodliwe dodatki to np. czerwony barwnik, duża ilość azotynów w wędlinach, niektóre słodziki. Unikajmy chipsów, energetyków, słodkich napojów, słodyczy, cukru (zdrowym zamiennikiem cukru jest np. nasz miód, melasa, owoce, erytrol), fast-foodów, stosujmy mniej mąki pszennej, soli (tej ostatniej jest bardzo dużo w wędlinach). Najzdrowszą solą jest np. nasza sól kłodawska. Starajmy się, by różne produkty gościły na naszych stołach (zasada płodozmianu). Najlepiej jest coś samemu hodować, bo stosujemy mniej oprysków, jest to zdrowsze niż „kupne”. Pewną inspiracją dla rodziny Julia Bator jest kuchnia koreańska, która obfituje w warzywa. Nasza gościni poruszyła także temat suplementacji. Niestety żyjemy w takich czasach, że żywność jest uboga w składniki mineralne, witaminy, zatem czasem może istnieć potrzeba suplementacji. Wtedy warto jednak wybrać lek, który jest lepiej przebadany niż suplement. Kupujmy jajka oznaczone od 0 (ekologiczne), 1, 2. Prelegentka używa masła – 82%, smaży zaś na smalcu, maśle klarowanym, oliwie z oliwek (najzdrowsza jako np. dodatek do sałatek), aczkolwiek uczula, że smażenie jest niezdrowe. Trzeba pamiętać, że oliwa z oliwek jest najczęściej podrabianym produktem. Dobre dla nas są herbatki ziołowe, najlepiej liściaste i z roślin przez nas ususzonych (np. pokrzywa). Ważne dla naszej diety są różnokolorowe warzywa, produkty fermentowane (kiszona kapusta, kiszone ogórki), czosnek (właściwości antybakteryjne), nasze borówki (dobre na oczy). Spożywajmy siemię lniane (reguluje hormony), ostropest (na wątrobę), żelatynę (źródło kolagenu, na problemy ze stawami), zakwas z buraków (na anemię), rozcieńczony ocet jabłkowy (dobry na trawienie, obniża cukier). Ocet jabłkowy może też sprawdzić się w domu jako środek czyszczący. Uważajmy na jedzenie zapakowane w plastik. Unikajmy plastikowych rzeczy (np. deska do krojenia), które mogą migrować do jedzenia. Nie kupujmy jedzenia w puszkach, bo jest w nich substancja, która  rozregulowuje układ hormonalny. Najbezpieczniejsze, chociaż najdroższe z opakowań jest szkło. Julia Bator zauważyła, iż z badań wynika, że 20 lat sprzątania domu (chemia) szkodzi płucom tak jak 20 lat palenia papierosów. Dobrze jest zatem używać do prania delikatnych proszków dla dzieci, czy też kasztanów. W occie można płukać ubrania, zaś proszek do pieczenia je wybiela. Soda oczyszczona, kwasek cytrynowy są dobre do czyszczenia. Warto tylko sięgnąć do przepisów, jak i w jakich proporcjach (np. z wodą) stosować te substancje.

Im więcej będziemy posiadać wiedzy, tym mądrzej będziemy wybierać produkty, które są dla nas zdrowe i nam służą. Zdrowym jedzeniem można zahamować i odwrócić pewne procesy, nawet nowotworowe. Zawsze warto do tego dążyć. Mamy na to wpływ.

Spotkania cieszyły się dużą frekwencją i aktywnością ze strony publiczności.Julita Bator podzieliła się z zebranymi swoimi przepisami na zdrowe zakąski, przyprawy, domowe środki czystości bez chemii.

Wykłady zostały zorganizowane przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Limanowej we współpracy z Urzędem Gminy Limanowa w ramach kontynuacji projektu z 2022 r. pn. ,,Rozwój Pomocy Społecznej”. Projekt ten jest realizowany przez Ośrodek, a współfinansowany ze środków otrzymanych od Wojewody Małopolskiego.