,,Jest taki rodzaj leku, który podaje się przez ucho i przez oko, to SŁOWO” (
Dr Andrzej Tadeusz Szczeklik)
„Książka uczy, bawi, leczy czyli o korzyściach płynących z mądrej lektury” – to temat wykładu, który odbył się 26 listopada w Bibliotece Publicznej w Pisarzowej. O mądrości i leczniczej mocy literatury przekonywała prelegentka - pochodząca z Młynnego, dr Wanda Matras-Mastalerz. Organizatorem spotkania był Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Limanowej oraz Gminna Biblioteka Publiczna w Starej Wsi. Zebranych przywitał dyrektor biblioteki, Jacenty Musiał, a następnie głos zabrała doktor Wanda.
„Kto weźmie książkę do ręki, albo się czegoś nauczy, albo się ubawi, albo zaśnie... w każdym przypadku skorzysta" - zaczęła żartobliwie, przywołując słowa Henryka Sienkiewicza.
- Literatura stwarza przestrzeń do dialogu z samym sobą i z drugim człowiekiem – podkreślała prelegentka i wymieniała plusy czytania, które m.in.: dostarcza wzorów do naśladowania, kształtuje postawy; pokazuje strategie postępowania; uczy rozpoznawania i nazywania emocji; kieruje każdego człowieka (także tego najmłodszego odbiorcę) w stronę nieustannego rozwoju.
Doktor Wanda Matras szczególnie interesuje się ,,książkami na receptę”, a takie, są przepisywane już w 11 krajach.
Organizacja non –profit
Reach Out, and Read (ROR) założona w 1989 roku w Bostonie przez lekarzy pediatrów:
Barrego Zuckermana i Roberta Needelmana, dzięki środkom otrzymanym z
Amerykańskiego Departamentu Edukacji od 2001 roku dostarcza około 6 mln. książek rocznie do 4500 klinik i ośrodków zdrowia w USA. Mali pacjenci podczas pobytu w placówce leczniczej mogą bezpłatnie korzystać ze zgromadzonej literatury, a w kolejnym etapie,
opuszczając mury szpitala otrzymują „receptę” z wykazem książek zalecanych do czytania oraz kilka nowych egzemplarzy sugerowanych w spisie pozycji (Pinker 2015).
„Pacjentom z lekkimi i umiarkowanymi problemami emocjonalnymi lekarze ogólni wypisują recepty na podręczniki do samopomocy. Na liście zalecanych pozycji znalazło się 300 tytułów, które znajdą się w bibliotekach w całej Anglii. A wszystko za sprawą fundacji
Reading Agency, która pracowała nad projektem od 2010 roku. Projekt poparło Ministerstwo Zdrowia i Royal College. (…) Przybywa dowodów poprzedzonych wieloletnimi badaniami naukowymi, które pokazują, że czytanie może pomóc w wyzdrowieniu pacjentów, borykających się z problemami emocjonalnymi wynikającymi z choroby”
Pomysł
„literackiej superwitaminy”,
„książek pierwszej pomocy”, „pogotowia literackiego” zrodził się z potrzeb dzieci i pytań rodziców. Bo nie jest łatwo funkcjonować dziecku w świecie dorosłych, ale i dorośli mają problemy z rozumieniem świata dzieci. Książki dla najmłodszych czytelników pomagają tworzyć pomost pomiędzy tymi światami, kształtować swoisty kod porozumienia i wzajemnej akceptacji. Czytane dziecku teksty możemy stosować profilaktycznie lub jako „kurację”, gdy pojawił się już konkretny problem. Bajki, baśnie, opowieści, humorystyczne utwory wierszowane sprawiają, że dziecko – w wyniku identyfikacji –
przeżywa emocje razem z bohaterami utworów, a jednocześnie może obserwować swoje reakcje intelektualne (poznawcze) i emocjonalne. Dzięki temu, rozwija samoświadomość i powiększa wiedzę o sobie i o otaczającym go świecie. Młody czytelnik zmienia się z każdą usłyszaną lub przeczytaną historią. Spotkanie z książką prowadzi go do autopoznania, które z kolei stanowi nieodzowny czynnik rozwoju osobowego i społecznego.
Termin „biblioterapia” (gr.
biblion – książka,
therapeia – oznacza pomoc, leczenie, przywracanie zdrowia) wskazuje na jego funkcję i treść, czyli zastosowanie lektury książek jako środka wspomagającego leczenie.
Z
ostał wprowadzony w 1916 r. przez Amerykanina Samuela McChorda Crothersa, który w artykule zatytułowanym
A Literary Clinic wydrukowanym w „Miesięczniku Atlantyckim” opisał możliwości stosowania książek w leczeniu chorych. Historia biblioterapii sięga czasów antycznych, już
starożytni Grecy nazywali swoje biblioteki „lecznicami duszy” (psyches jatrejon), co opisał w swoim dziele historyk i podróżnik Diodor z Sycylii, autor czterdziestotomowego dzieła
Bibliotheca historica. Literaturę, którą stosuje się w biblioterapii, możemy podzielić na:
1. Teksty uspakajające – SEDATIVA (przeważają w nich słowa „ciepłe”, zaliczamy do nich: książki przygodowe, tzw. młodzieżowe, baśnie, fantasy, literaturę humorystyczną);
2.Teksty pobudzające - STIMULATIVA (winny stymulować do działania, budzić poczucie radości życia, a u osób niepełnosprawnych czy przewlekle chorych spełniać funkcje kompensacyjne, zaliczamy do nich: książki o tematyce przygodowej, podróżnicze, popularnonaukowe, poradniki i in.);
3. Teksty refleksyjne - PROBLEMATICA (celem ich zastosowania jest przemyślenie własnego postępowania „przepracowanie” problemów, zaakceptowanie słabości lub budzenie wiary we własne możliwości, zaliczmy do nich: powieści obyczajowe, biograficzne, książki psychologiczne i socjologiczne);
4. Teksty „SACRUM” powodują silne wzruszenia natury religijnej bądź świeckiej, odbiorca w trakcie czytania dokonuje jakiegoś ważnego dla siebie odkrycia.
Na koniec prelegentka przytoczyła bajkę terapeutyczną Katarzyny Kotowskiej pt.: ,,Jeż”. To polska bajka, której okładka książki znajduje się na wszystkich książkowych receptach.
Doktor Wanda podkreślała, jak ważną rolę odgrywają biblioteki we współczesnym świecie.
- W niektórych krajach, biblioteki nazywane są mózgiem – mówiła. Inne powiedzenie głosi, że jak umiera człowiek, płonie biblioteka.
Wykład spotkał się wielkim zainteresowaniem zebranych. Na koniec dyrektor biblioteki wraz z Kierownik GOPS w Limanowej złożyli wykładowczyni podziękowanie za cenne słowa.
- Książka od wieków stanowi podstawę oddziaływań wychowawczych. W dobie Internetu oraz przemian społeczno-kulturowych ludzie wciąż sięgają po książkę, doceniając jej niepowtarzalną atmosferę. Obcowanie z nią daje możliwość wglądu we własne pragnienia i potrzeby, wzbogacenia wyobrażeń, przemyśleń i doświadczeń. Dzięki odpowiednio dobranej lekturze można wpłynąć na zmianę myśli, uczuć, zachowań dzieci i młodzieży, wprowadzać ich w świat wartości moralnych, redukować lęki, czy pomóc w uwolnieniu się od stresu. Dziękuję za przypomnienie tej bezcennej prawdy. Jestem przekonany, że przekazane nam informacje jeszcze bardziej utwierdzą nas w przekonaniu, jak wielki potencjał tkwi w słowie pisanym. Życzę sobie i wszystkim zebranym, byśmy często zażywali to lekarstwo, jakim jest książka – podsumował dyrektor biblioteki.
Dr Wanda Matras-Mastalerz – adiunkt w Instytucie Nauk o Informacji Uniwersytetu Pedagogicznego im. KEN w Krakowie, doktor nauk humanistycznych w dziedzinie literaturoznawstwa, członek Zarządu Polskiego Towarzystwa Biblioterapeutycznego we Wrocławiu, kierownik Zespołu ds. Badań nad Książką w ramach Ośrodka Badań nad Mediami UP w Krakowie, przewodnicząca Krakowskiego Koła Biblioterapeutów, kierownik kursów i studiów podyplomowych z zakresu biblioterapii i bajkoterapii, członek Polskiej Sekcji IBBY w Warszawie. Autorka kilkudziesięciu publikacji naukowych i popularnonaukowych z zakresu terapeutycznej funkcji książki, biblioterapii, pracy z uczniem o specjalnych potrzebach edukacyjnych, technik pracy umysłowej oraz edukacji medialnej i czytelniczej. Certyfikowany trener stymulacji pamięci i rozwoju intelektu, opiekun naukowy Uniwersytetu Trzeciego Wieku w Kętach, współpracownik kilkunastu UTW w woj. małopolskim i śląskim (w tym w Bukownie, Krakowie, Miechowie, Niepołomicach, Wieliczce i Oświęcimiu). Współpracownik Uniwersytetu Dzieci i Rodziców przy UP w Krakowie. W 2012 roku odznaczona Medalem Komisji Edukacji Narodowej za „szczególne zasługi dla oświaty i wychowania” (Legitymacja nr 128853).
Zadanie realizowane było w ramach projektu "Rozwijanie form wsparcia i pomocy na rzecz osób starszych 50+".
Liczba wyświetleń: 4066
Oficjalny serwis
